Elektronik Ortamda Açık Artırma Suretiyle Satış Usulü ve 9. Yargı Paketiyle Getirilen Yeni Düzenlemelerin Hukuki Boyutu 21 Kasım 2024

1. Elektronik Ortamda Açık Artırmanın Usul ve Esasları
 

İcra İflas Kanunu 'nun 111/b maddesi uyarınca, haczedilen malların satış süreci yedi günlük teklif verme süresi ile başlamaktadır. Artırmaya katılmak isteyenlerin tekliflerini elektronik ortamda vermesi, tekliflerin güvenli bir şekilde muhafaza edilmesini sağlamakta, bu süreçte teklif sahiplerinin kişisel bilgilerinin sadece kamu görevlilerince erişilebilir olmasını temin etmektedir. Artırma süresi boyunca tekliflerin en az malın muhammen kıymetinin binde beşi oranında artırılması zorunluluğu, rekabetçi bir ortamın tesis edilmesine hizmet etmektedir. Aynı zamanda her halükârda en düşük artırım miktarı bin Türk Lirası olarak belirlenmiş olup, bu düzenlemeyle artırma sırasında verilen tekliflerin ciddiyeti güvence altına alınmıştır.
 

Açık artırma sırasında en yüksek teklifi veren kişi, artırma süresi boyunca teklifini geri çekme ve teminatını iade alma hakkına sahip değildir. Bu hüküm, artırmanın güvenilirliğini ve devamlılığını sağlamak amacıyla konulmuştur. Ayrıca, artırma süresinin son on dakikası içinde yeni bir teklif verilmesi durumunda artırma süresi üç dakika uzatılarak rekabetin devamı sağlanmaktadır. Ancak, bu uzatmalar bir saati aşamaz; gerektiğinde Adalet Bakanlığı'nın kararıyla bu süre kısaltılabilir veya kaldırılabilir. Bu kararlar Adalet Bakanlığı tarafından kamuya duyurulmaktadır ve elektronik satış işlemlerine hukuki netlik kazandırmaktadır.
 

2. Elektronik Ortamda Güvenlik ve Gizlilik Önlemleri

Elektronik satış platformunda teklif sahiplerinin kimlik bilgilerinin korunması önem arz etmektedir. Bu doğrultuda, teklif veren kişilerin bilgileri yalnızca yetkili kamu görevlilerince görüntülenebilir olup, diğer kullanıcılar tarafından erişilemez kılınmıştır. Bu düzenleme, hem teklif verenlerin mahremiyetini güvence altına almakta hem de satış işlemlerinin adil bir rekabet ortamında gerçekleştirilmesini sağlamaktadır. Kanun koyucu, ayrıca açık artırmanın güvenliği için bilişim altyapısının korunması adına çeşitli güvenlik önlemleri öngörmüştür. İcra satış portalına müdahale eden, alıcı haklarını ihlal eden veya bilişim sistemine yönelik saldırılarda bulunan internet sitelerine, 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun'un hükümleri uygulanmakta; gerektiğinde Adalet Bakanlığı, bu tür internet sitelerine üç ay süreyle erişim engeli getirebilmektedir.
 

3. İlgili Kişilerin Yasal Başvuru Hakları ve Sistem Güvenliği

Adalet Bakanlığı tarafından uygulanan erişim engelleri, portalda duyurulmakta ve engellemeye karşı Sulh Ceza Hakimliği'ne itiraz edilebilmektedir. Bu itiraz hakkı, ilgili kişilere duyuru tarihinden itibaren on beş gün süre tanımaktadır. Sulh Ceza Hakimliği tarafından verilen kararın kesin olması, bu sürecin hızlı ve etkili bir biçimde yürütülmesini sağlamaktadır. İcra satış portalının bakım ve iyileştirme gerektirdiği durumlarda ise teklif süreci devam ederken sistemin kısa süreli olarak bakıma alınması, ihalenin geçerliliğini etkilemeyecektir. Bu durum, elektronik ihale sürecinde karşılaşılabilecek teknik aksaklıkların sürece olan etkilerini asgari düzeye indirmektedir.
 

4. Elektronik Satış Usulünün Uygulamadaki Yeri ve Eksiklikler

Elektronik ortamda satış usulü, açık artırmaların daha hızlı, güvenli ve etkili bir biçimde gerçekleştirilmesini hedefleyen bir reform niteliğindedir. Ancak, her ne kadar elektronik satış portalının icra işlemlerini kolaylaştırması bekleniyor olsa da uygulamada bazı sorunlar devam etmektedir. İlk olarak, sistemin altyapısının zaman zaman yetersiz kalması, artırmalara katılımı zorlaştırmakta ve özellikle büyük şehirlerde yoğun taleplerin karşılanmasında zorluklar yaşanabilmektedir. Bunun yanı sıra, elektronik sistemin güvenliğini tehdit eden bazı eylemlerle ilgili olarak yasal yaptırımların yeterince caydırıcı olmadığı eleştirilmektedir. Elektronik ortamda güvenliği sağlama amacıyla yapılan bakım ve iyileştirme işlemleri sırasında teklif sürecinin etkilenebileceği endişesi de uygulamada karşılaşılan sorunlar arasında yer almaktadır.
 

Sonuç olarak, elektronik ortamda açık artırma suretiyle satış usulü, icra işlemlerinde şeffaflığı ve verimliliği artırmak için önemli bir yeniliktir. Ancak, yeni düzenlemelerin uygulamada beklenen sonuçları doğurabilmesi için bazı eksikliklerin giderilmesi gerekmektedir. Uygulamada yaşanan teknik ve güvenlik sorunlarının çözümü, yargı sistemine olan güvenin pekişmesine katkı sağlayacaktır. Bu nedenle, Adalet Bakanlığı ve ilgili birimlerin zamanla bu eksiklikleri gidermek üzere ek düzenlemeler yapması, elektronik satış portalının daha etkin ve sorunsuz bir biçimde çalışmasına katkıda bulunacaktır.