4447 SAYILI KANUNUN GEÇİCİ 26. MADDESİ İLE DÜZENLENEN PRİM DESTEĞİNİN UYGULANMASINA YÖNELİK USUL VE ESASLAR YAYINLANDI 29 Ağustos 2020

28.07.2020 tarihli 31199 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Djitial Mecralar Komisyonu Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” daki düzenleme ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanuna eklenen Geçici 26. Madde ile işverene prim desteği düzenlemesi getirilmişti.

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yayınlanan 2020/35 Sayılı Genelge ile prim desteğinin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar belli oldu. Buna göre;

4447 Sayılı Kanunun Geçici 26. Maddesi gereğince prim desteğinden yararlanmaya ilişkin usul ve esaslar genelgede düzenlenmiştir, böylelikle;

• 1.7.2020 tarihinden önce başvurularak Koronavirüs kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesi ile kısa çalışma uygulanan özel sektör işyerinde, kısa çalışma ödeneğinden (KÇÖ)’den yararlanan sigortalıların kısa çalışmasının sona ermesi ve aynı işyerinde haftalık normal çalışma sürelerine dönülmesi,
• 1.7.2020 tarihinden önce 4447 sayılı yasanın geçici 24. Maddesi kapsamında nakdi ücret desteğinden yararlanılması ve nakdi ücret desteğinden yararlanan sigortalıların haftalık normal çalışma süresine dönülmesi,

koşulları ile prim desteğinden yararlanmak mümkündür.

Genelgeye göre, kısa çalışma ödeneğinden yararlanan sigortalıdan dolayı destekten yararlanılabilmesi için, bu sigortalının işyerindeki kısa çalışmasının sona ererek aynı işyerinde haftalık normal çalışma süresine dönmesi gerekmektedir.

Örneğin; işyerinde 50 sigortalıdan 20 si kısa çalışmaya devam ederken, 30’u normal çalışma sürelerine dönmüş ise, bu 30 sigortalı için prim desteğinden yararlanılabilecektir.

• Kısa çalışma ödeneğinden/nakdi ücret desteğinden yararlanan sigortalılara ilişkin bilgilerin Türkiye İş Kurumunca Sosyal Güvenlik Kurumuna web servis aracılığıyla sağlanacağı belirtilmektedir.

Prim desteği tüm işyerleri ve çalışanlar için uygulanmayacak olup, uygulama dışı işyeri ve çalışanlar ile ilgili ayrıntılar genelgede belirlenmiştir. Buna göre;

• Genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50’sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklara ait işyerlerinde çalıştırılan sigortalılar açısından;
• 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki alım ve yapım işleri, 4734 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi kapsamında istisna olan alım ve yapım işleri ile uluslararası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan alım ve yapım işlerinde/işyerlerinde çalıştırılan sigortalılar açısından;

prim desteğinden yararlanma imkanı bulunmamaktadır.

• 5510 sayılı Kanunun Ek 9 uncu maddesinin birinci fıkrası kapsamında ev hizmetlerinde 10 gün ve üzerinde sigortalı çalıştıran işverenler destekten yararlanamayacaktır.
• Sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar, aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler, staja tabi tutulan öğrenciler ile üniversitelerde kısmi zamanlı çalıştırılan öğrenciler, Türkiye İş Kurumunca düzenlenen eğitimlere katılan kursiyerler, harp malulleri ile 3713 ve 2330 sayılı Kanunlara göre vazife malullüğü aylığı alanlardan yalnızca kısa vadeli sigorta kollarına tabi olanlar, yalnızca işsizlik sigortasına tabi olanlar, yurt dışında çalışanlar, doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği alanlar, ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutuklular ve iş kaybı tazminatı alanlar açısından destekten faydalanma imkanı bulunmamaktadır.
• Genelgeye göre; alt işverenlerce de kapsama giren sigortalılarından dolayı şartları sağlamaları prim desteğinden yararlanılabilecektir. Asıl ve alt işverenler prim desteğinden yararlanma hususunda ayrı ayrı değerlendirilecektir.

Aylık prim ve hizmet belgelerinin/muhtasar prim hizmet beyannamelerinin Kuruma verilme usul ve esasları genelgede düzenlenmiştir, buna göre;

• Prim desteğinden yararlanmak için aylık aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar prim ve hizmet beyannamesinin 07252 kanun numarası seçilmek sureti ile düzenlenerek Kuruma verilmesi gerekmektedir.

Prim desteğinden yararlanma süresine ilişkin ayrıntılar genelgede düzenlenmiştir, buna göre;

• Prim desteğinden kısa çalışmanın/nakdi ücret desteğinin sona erdiği tarihi takip eden aydan itibaren üç ay süreyle ve 31.12.2020 tarihini geçmemek üzere yararlanılabilecektir.
• Destek uygulamasının 31/12/2020 tarihinde sona ereceği dikkate alındığında, ayın 15’i ila takip eden ayın 14’ü arasında çalışmaları karşılığında ücret alan sigortalıları çalıştıran işverenler açısından 2020/Aralık (15/12-14/1) döneminde bu destekten kısa çalışma ödeneği/nakdi ücret desteği alınan aylık ortalama gün sayısını geçmemek üzere 17 günlük yararlanılacaktır. Diğer taraftan, destek uygulaması 1/8/2020 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girdiğinden, işyerindeki haftalık normal çalışma süresine dönülen tarihi takip eden ayın Kanunun yürürlük tarihinden önceki aylara/dönemlere tekabül etmesi durumunda, kanunun yürürlük tarihinden sonraki süreler için bu destekten yararlanılacaktır.

Örneğin; işyerinde kısa çalışması Temmuz ayında sona eren sigortalı açısından, Ağustos,Eylül, Ekim ayları için; işyerinde kısa çalışma süresi Mayıs ayında sona eren sigortalı açısından destek düzenlemesi Ağustos ’20 ayında yürürlüğe girdiğinden takip eden 3 aydan yalnızca Ağustos ayı için destekten yararlanılabilecektir.

• Prim desteğinden her bir ay için kısa çalışma ödeneği alan her bir sigortalının kısa çalışma ödeneği aldığı aylık ortalama gün sayısı kadar; nakdi ücret desteğinden yararlanan her bir sigortalı için nakdi ücret desteği aldığı aylık ortalama gün sayısı kadar yararlanılabilecektir.
• Sigortalının destek kapsamında işe başladığı işyerinden destek süresi sona ermeden işten ayrılıp aynı işyerinde yeniden işe başlaması halinde destekten kalan süre kadar yararlanılabilecek;  ancak aynı işverene ait farklı bir işyerinde veya farklı bir işverene ait işyerinde yeniden işe başlaması durumunda, bu sigortalıdan dolayı destekten yararlanılamayacaktır.
• Kısa çalışma/nakdi ücret desteği uygulamasından yararlanmaya başlama nedeniyle destek uygulaması kesilmişse söz konusu uygulamalardan yararlanma süresi sona erdiğinde kalan süre kadar destekten yararlanılacaktır.

Destek tutarı ve ne şekilde karşılanacağına ilişkin ayrıntılar genelge kapsamında düzenlenmiştir, buna göre;

• Destek, sigortalıların 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı tutarında sağlanacak olup,   her ay bu işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumuna ödeyecekleri tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle uygulanacaktır.  
• Destek tutarı Fondan karşılanacaktır.

Destekten yararlanmak için yapılacak başvuru usulüne ilişkin ayrıntılar genelge ile düzenlemiştir, buna göre;

• İşveren tarafından destek kapsamına giren sigortalılar hakkında prim desteğinden yararlanılabilmesi için e-SGK kanalıyla; www.sgk.gov.tr adresinden giriş yapılmak suretiyle erişilen “e-SGK/İşveren/İşveren Sistemi/Teşvikten Faydalanılacak Sigortalı Tanımlama” ekranlarında yer alan “4447 Sayılı Kanun Geçici 26. Madde Desteği” menüsü vasıtasıyla başvuru yapılacaktır.
• Söz konusu ekranlar vasıtasıyla yapılacak olan tanımlama işlemleri sırasında tanımlama tarihi itibarıyla; destekten yararlanma şartlarının bulunup bulunmadığı, destekten yararlanılacak ortalama gün sayıları Türkiye İş Kurumundan web servis suretiyle temin edilecektir.
• Genelgeye göre; tanımlama sırasında gerekli kontroller elektronik ortamda yapılacağından; tanımlama işleminin onaylanması halinde bu nitelikteki sigortalılar için sosyal güvenlik il müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezlerine herhangi bir belge ibraz edilmesi gerekmeyecektir.

Destekten yararlanma açısından ortalama gün sayısının hesaplanmasına ilişkin esaslar genelgede düzenlenmiştir, buna göre;

Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlanan İşçiler Bakımından;

• Kısa çalışma ödeneği aylık ortalama gün sayısının hesabı Cumhurbaşkanı Kararları kapsamındaki uzatma da dahil olmak üzere; kısa çalışma ödeneği ödeme gün sayısı ile kısa çalışma süresi esas alınmak suretiyle belirlenir.
• Kısa çalışma süresi gün sayısı; 1/7/2020 tarihinden önce yapılan ilk ödemenin başlama ve bitiş tarihi (bu tarihler dahil) arasındaki takvim gün sayısı ile Cumhurbaşkanı Kararlarıyla uzatılan döneme ilişkin kısa çalışma başlama ve bitiş tarih aralığındaki takvim gün sayısının toplamından oluşan gün sayısıdır. Kısa çalışma ödeme gün sayısı; kısa çalışma süresi içinde kısa çalışma ödeneği olarak ilgiliye yapılan net ödeme gün sayısı toplamıdır.
• Kısa çalışma ödeneği aylık ortalama gün sayısı; kısa çalışma ödeneği ödeme gün sayısının 30 gün ile çarpımı sonucu elde edilen tutarın kısa çalışma süresi gün sayısına oranı ile elde edilir.
• Zorlayıcı sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılması durumunda, kısa çalışma ödemesi yapılamayan 4857 sayılı Kanunun 24’üncü maddesinin (III) numaralı bendinde ve 40’ıncı maddesinde öngörülen bir haftalık süre başlama ve bitiş tarihi (bu tarihler dahil) arasındaki takvim gün sayısına dahil edilmez.

Örneğin; 1/4/2020-30/5/2020 tarih aralığında Nisan ayında 20 gün Mayıs ayında da 20 gün ödeme yapılan bir sigortalı için Kısa Çalışma Süresi Gün Sayısı 53 (30/5/2020-1/4/2020-7+1), Kısa Çalışma Ödeneği Ödeme Gün Sayısı 40 (20+20) ve Kısa Çalışma Ödeneği Aylık Ortalama Gün Sayısı da 23 (40*30/53) olarak hesaplanır. Söz konusu sigortalı için bitiş tarihi olarak da 30 Mayıs 2020 tarihi esas alınır.

Nakdi Ücret Desteğinden Yararlanan İşçiler Bakımından;

• Nakdi ücret desteği süresi gün sayısı; nakdi ücret desteği olarak ödeme yapılan ayların takvim gün sayısı toplamından oluşan gün sayısıdır. Nakdi ücret desteği ödeme gün sayısı; Nakdi Ücret Desteği Süresi içinde nakdi ücret desteği olarak ilgiliye yapılan net ödeme gün sayısı toplamıdır.
• Nakdi ücret desteği aylık ortalama gün sayısı, nakdi ücret desteği ödeme gün sayısının 30 gün ile çarpımı sonucu elde edilen tutarın nakdi ücret desteği süresi gün sayısına oranı ile elde edilir.

Örneğin;  Nisan ayında 10 gün Mayıs ayında da 20 gün ve Haziran ayında da 20 gün süreyle ödeme yapılan bir sigortalı için Nakdi Ücret Desteği Süresi Gün Sayısı 75 (30/6/2020-17/4/2020+1), Nakdi Ücret Desteği Ödeme Gün Sayısı 50 (10+20+20) ve Nakdi Ücret Desteği Aylık Ortalama Gün Sayısı da 20 (50*30/75) olarak hesaplanır. Söz konusu sigortalı için bitiş tarihi olarak da 30 Haziran 2020 tarihi esas alınır.

• Kısa çalışma veya nakdi ücret desteği süresi gün sayısı toplamı 30 günden daha az olan hallerde ödeme yapılan gün sayısı toplamı aylık ortalama gün sayısı olarak esas alınır.

Örneğin; 10 Haziran ile 30 Haziran arasında 21 gün nakdi ücret desteği/kısa çalışma ödeneği ödenmiş sigortalı için aylık ortalama gün sayısı 21 gün olarak, bitiş tarihi ise 30 Haziran 2020 tarihi olarak esas alınır.

• Kısa çalışma ödeneğinden yararlananların nakdi ücret desteğinden de yararlandığı hallerde aylık ortalama gün sayısı, kısa çalışma süresi ve nakdi ücret desteği süresi gün sayısı toplamı ile ödenek ödeme gün sayısı toplamları alınmak suretiyle belirlenir.

Örneğin; 1/4/2020 tarihi ile 30/5/2020 tarih aralığında Nisan ayında 20 gün Mayıs ayında da 20 gün kısa çalışma ödeneği, 1 Haziran ile 30 Haziran aralığında ise 21 gün süreyle nakdi ücret desteği ödemesi yapılan sigortalı için kısa çalışma süresi (53) ile nakdi ücret desteği süresi (30) gün sayısı toplamı 83 (53+30), ödeme gün sayısı toplamı ise 61 (40+21) olarak hesaplanır. Bu durumda Aylık Ortalama Gün Sayısı 22 (61*30/83) olarak hesaplanacaktır. Söz konusu sigortalı için bitiş tarihi olarak da 30 Haziran 2020 tarihi esas alınır.

• Cumhurbaşkanı Kararlarıyla uzatılan kısa çalışma uygulamasından en az bir gün süreyle yararlananlar için kısa çalışmanın sona erdiği tarih olarak; Cumhurbaşkanı Kararlarıyla uzatılan kısa çalışma uygulamasından yararlanılan kısa çalışma bitiş tarihi esas alınır.
• Aylık ortalama gün sayısının küsuratlı çıkması halinde, yarıma kadar kesirler dikkate alınmaz, yarım ve üzerinde olan kesirler ise tama iblağ edilir. (Aylık ortalama gün sayısının küsurat kısmı 0,01 ila 0,49 arasında ise 0 (sıfır) olarak dikkate alınır, 0,50 ila 0,99 arasında ise tama iblağ edilir.)
• Teşvik kapsamında kullanılan aylık ortalama gün sayısında, kısa çalışma bitiş tarihinde yapılan güncellemelerden kaynaklanan değişiklikler hariç olmak üzere herhangi bir nedenle değişiklik olması halinde söz konusu değişiklikler dikkate alınmaz.
• Aynı ayda birden fazla işyerinde çalışıyorken kısa çalışma ödeneği/nakdi ücret desteği uygulamasından yararlanılan sigortalılar için hesaplanan aylık ortalama gün sayısı kadar her iki işveren de teşvik hükümlerinden yararlanabilir.
• Teşvik uygulamasından yararlanılan dönemde aynı sigortalı için kısa çalışma ödeneği veya nakdi ücret desteği ödenmez.
• Kısa çalışma ödeneğinden yararlanan sigortalıların haftalık normal çalışma sürelerine dönmeleri durumunda bu sigortalılardan dolayı destekten yararlanabilmesi için bu sigortalıların çalıştıkları işyerindeki kısa çalışmalarının sona ermesi gerekmektedir.

Destek ile ilgili dikkat edilmesi gereken hususlar genelge ile düzenlenmiştir, buna göre;

• Fon tarafından işverene sağlanan sigortalı hissesine karşılık gelen destek tutarının sigortalıya ödenmesi, sigortalı tarafından işverenden talep edilemez.
• Prim desteği kapsamında olmasına rağmen, bu destekten yararlanmayan işverenlerce sonradan geriye yönelik yararlanmak üzere talepte bulunulması halinde, geriye yönelik prim desteğinden yararlanılmak istenen ayı/dönemi takip eden altı ay içinde başvuruda bulunulması kaydıyla, bu talepler 2018/17 sayılı genelgede belirtilen usul ve esaslar dahilinde işleme alınacaktır.
• Destekten yararlanan işverenler, bu teşvikten yararlanılan ayda aynı sigortalı için 5510 sayılı Kanunda ve diğer kanunlarda yer alan diğer sigorta primi indirimi, teşvik ve desteklerden yararlanamaz.
• Üç aylık destek süresinde destek kapsamına giren sigortalıdan dolayı kısa çalışma ödeneğinden/nakdi ücret desteğinden yararlanılan aylık ortalama gün sayısı kadar bu destekten yararlanılabileceğinden, ilgili ayda 07252 kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgesinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde bildirilen sigortalının ayın kalan çalışma günlerinin kanun numarası seçilmeksizin düzenlenecek aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile kuruma bildirilmesi gerekmektedir.
• Prim desteğinden yararlanmakta olan işyerinin, farklı bir sosyal güvenlik merkezi görev alanına giren başka bir adrese nakli halinde, prim desteğinden yararlanılan sigortalılardan dolayı, üç aylık destek süresi aşılmamak kaydıyla kalan süreler için yararlanması mümkün bulunmaktadır.
• Prim desteğinden yararlanılan ve İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanan tutarlar, gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gelir, gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz.
• Özel sektör işverenleri, prim desteğinden yararlanmak için anılan maddede aranılan şartları sağlamaları halinde, destekten yararlanılacak aya ilişkin 07252 kanun numarası seçilerek düzenlenen aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde Kuruma verilip verilmediği, 07252 kanun numarası seçilerek düzenlenen aylık prim ve hizmet belgesinden/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinden dolayı tahakkuk edecek primlerin süresinde ödenip ödenmediğine bakılmaksızın söz konusu maddede belirtilen destekten yararlanılabilecektir.
• Kısa çalışmadan yersiz yararlanıldığının tespiti veya kısa çalışma başvurusuna yönelik uygunluk tespitinin olumsuz sonuçlanması ya da nakdi ücret desteğinden yersiz yararlandığının tespiti halinde, işyeri bu madde kapsamında sağlanan destekten yersiz yararlanmış sayılacağından, yersiz yararlanılan prim desteği tutarları gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte işverenden tahsil edilebilecektir.
• Aylık ortalama gün sayısının hesaplanması hakkında ortaya çıkabilecek tereddütler ile ilgili Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğüne başvurulabileceği belirtilmektedir.

***Genelgenin tam metnine https://kms.kaysis.gov.tr/Home/Kurum/22620739 linkinden ulaşabilirsiniz.***