ÇALIŞMA ŞARTLARININ VE İSG TEDBİRLERİNİN BELİRLENMESİNDE BİR MİLAT OLARAK COVID-19 14 Haziran 2020

Yeni Koronavirüs (covid-19) etkisiyle, gerek sosyal yaşamın gerekse de çalışma yaşamının önemli ölçüde değişim ve dönüşüme maruz kaldığını hep beraber yaşıyor ve gözlemliyoruz. Toplumsal bir varlık olan insanın, kendi karantinasını oluşturması ya da karantina altına alınanlarla sosyal mesafesini koruması gibi pek de alışık olmadığı bir düzene ayak uydurmasının şüphesiz psikolojik ve sosyolojik etkileri ilerleyen zamanda önemli bilimsel araştırmalara konu olacaktır.

Toplumu düzenleyen ve devlet yaptırımıyla güçlendirilmiş bulunan kuralların bütünü olan hukukun da bu çerçevede Yeni Koronavirüs (covid-19) etkisi altında kalacağı tartışmasızdır. Öyle ki, salgının ülkemizde görülmesiyle birlikte devlet tarafından kamu sağlığına yönelik alınan tedbirler ve söz konusu tedbirlere uyulmaması halinde uygulanan hukuki yaptırımlar da bu etkinin bir sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır.

Tüm bunlara bağlı olarak gelecekte, çalışma hayatına etki eden kuralların Yeni Koronavirüs (covid-19) öncesi ve sonrası olarak bir ayrıma tabi tutulacağı açıktır. Özellikle işyerinde uygulanmakta olan çalışma düzenine ve iş sağlığı güvenliği tedbirlerine ilişkin kurallarda farklılıklar şimdiden kendini hissettirmektedir.

Nitekim, salgın hastalığın bulaş riskinin minimize edilmesi ve kamu sağlığının korunması kapsamında önemli rol alan T.C. Sağlık Bakanlığı Bilimsel Danışma Kurulu’nca hazırlanan ve bakanlık resmi sitesinde zaman zaman güncellenen Covid-19 Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberi’nde işletmelerin faaliyet konularına ve işyeri özelinde dikkat edilmesi ve uyulması gerektiği belirtilen kurallara ilişkin tavsiyeler işverenlerin bilgilerine sunulmuştur. Buna göre, Danışma Kurulu’nun işverenlerin uygulamaya alması önerilen bir dizi kurala genel olarak yer verdiği görülmüş ve işyerine ve müşterilere yönelik, personeli korumaya yönelik önerilere ek olarak ortam temizliği, dezenfeksiyon ve havalandırma sırasında da dikkat edilmesi gereken başlıca kurallar sıralanmıştır. Hatta AVM’lerde, Ofis ve Büro sistemlerinde faaliyet gösteren tüm işletmelerde ,Restoran, Kafe Pastane gibi yeme- içme hizmeti sunan işyerlerinde, Giyim Mağazalarında, Şantiyelerde, Beyaz Eşya ve Mobilya Mağazalarında, Kozmetik ve Parfümeri Mağazalarında, Akaryakıt İstasyonlarında, Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezlerinde gibi.. tek tek adını sayamadığımız birçok alanda faaliyet gösteren her işletme için özellik arz edecek kurallar belirtilmiştir.

Ayrıca, yine Sağlık Bakanlığı’nca hazırlanmış ve tüm işyerleri için ortak kullanım niteliği taşıyan afişlerle, işyerinin faaliyet alanına özel çalışma rehberi afişleri de işverenlerin bilgi ve dikkatine sunulmuştur. Benzer şekilde T.C. Aile , Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın duyurduğu ve işyerlerinde yeni koronavirüs ( covid-19) korunma yöntemlerine ilişkin resmi internet sitesinde yer verdiği 16 kurala riayet edilmelidir.

Sonuç olarak bize göre de Yeni Normal Çalışma hayatının başında işverenlerce ;

• Mevcut koşullar ve işverenin yasal yükümlülükleri dikkate alındığında; işyerlerinde İş Güvenliği Kurulunun muhakkak yeni koronavirüs ( covid-19) nedeni ile olağanüstü toplanması ve Toplantı neticesinde bir eylem planı oluşturulmasının sağlanması,
• İşyerlerinin tehlike sınıfı ve çalışan sayısı itibari ile yasal zorunluluk olmasa dahi bu sürece özel olarak işverenlerin; sürekli bir sağlık personeli bulundurmasının değerlendirilmesi,
• İşyeri risk değerlendirme ekibince sürece özel bir risk analizinin mutlaka gerçekleştirilmesi ve  bu doğrultuda bir acil eylem planı oluşturulması, işçilerin eğitilmesi ve ihtiyaç duyacakların ekipmanların tesliminin sağlanması,
• Alınan tüm önlemlerin ispatlanabiliyor olması açısından kişisel veri ihlaline sebep olmayacak şekilde belge, kamera, fotoğraf vb.. gibi araçlarla da kayıt altına alınması,
• İş Güvenliği Kurulu bulunmayan işyerleri açısından da sürecin derhal işverence, gerekli önlemlerin alınması amacıyla organize edilmesi,
• Aynı işverene ait benzer işyerleri dahi olsa; her bir işyeri özelinde yeni koronavirüs ( covid-19) ile ilgili alınan önlemlerin yeterlilik seviyesinin ve olası bulaş riskinin tespiti için ( İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası kapsamında zorunlu olarak yapılan çalışmalar haricinde ) uzmanlar aracılığıyla (hekim , İSG uzmanı,..)  inceleme yaptırılarak o işyerine özel bir Risk Analiz Raporu edinilmesi ( Böyle bir rapor işyerlerinde mevcut durum ve riskin belirlenmesine katkı sağlayacak ve alınması gereken aksiyonlar için kılavuz özelliği taşıyacaktır. Böylelikle ileride doğabilecek olası uyuşmazlık süreçlerinde de işverence gerekli tedbirlerin alındığı hususunda önemli bir ispat aracı olabilecektir. )

İşverenlerin iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tedbirlerin alınması kapsamında yalnızca, personelin bilgilendirilmesi ya da eğitilmesi gibi konuların değerlendirilmesi değil gerektiğinde uzaktan çalışma yaptırılması gibi çalışma şartlarına ilişkin düzenlemeler de yaptırılabileceği göz önünde bulundurularak iş sözleşmesi ve iş sözleşmesi eki niteliği taşıyacak işverence belirlenecek kural ve prosedürlere ilişkin hukuki metinlerin işverence oluşturulması ve çalışanlara bildirilmesi fayda ve önem arz etmektedir.