COVİD-19 Salgını ve Şirketlerde İdare Organının Önemi 08 Nisan 2020

Dünya Sağlık Örgütü tarafından Covid-19’un pandemi olarak ilan edilmesi ile tüm dünyada coronavirüs en önemli gündem maddesi oldu. Akabinde, ülkeler bazında salgının yayılım hızı da dikkate alınarak, çeşitli tedbirler uygulanmaya başlandı. Söz konusu salgın, şüphesiz dünyada ekonomik döngüyü çok fazla etkiledi. Ekonomik hayatın bir yandan da devam ediyor olması ile, şirketler hem ekonomik düzende yerlerini korumaya çalışırlarken bir yandan da içeride salgına ilişkin ciddi önlemler almaktadırlar. Dolayısıyla, şirket yönetim kuruluna bu noktada ciddi iş yükü gelmesi de kaçınılmazdır.

Peki pandemi ile mücadele ederken şirket yönetim kurulu üyeleri ticaret hukuku açısından ne gibi önlemler alabilirler?

1. Yönetim Kurulu toplantıları “elden dolaştırma usulü” veya “elektronik ortamda” gerçekleştirilebilir.

Bilindiği üzere, şirket idare organının, işin devamlılığı için alması gereken kararlar olması muhtemeldir. Bu çerçevede, yönetim kurulu üyelerinin şirket merkezinde toplanıp karar almaları usule uygun olmakla birlikte, Türk Ticaret Kanunu’nun 390/4.maddesi ile, toplantı yapılmasının istenmemesi halinde, yönetim kurulu kararlarının alınmasında kolaylık sağlanmıştır. Nitekim, Covid-19 salgını ile mücadelede en önemli tedbir ve amaç izole olmak iken, yönetim kurulu kararlarının 390/4. Maddesi gereği toplanılmadan alınması hususu da tam da bu noktada önemini göstermektedir. Türk Ticaret Kanunu’nun getirdiği bu yenilik ile alınacak karar metninin elden dolaştırılması ile sirküle edilmesi ve imzalanan metinlerin yönetim kurulu karar defterine yapıştırılması ile fiziken yapılan toplantı ile aynı sonucu doğuracağı aşikardır. Böylelikle toplu olarak bir araya gelinmesi önlenmiş olacak ve fakat gerekli olan yönetim kurulu kararları da alınabilecektir.

Alternatif olarak, Türk Ticaret Kanunu, şirket esas sözleşmesinde buna imkan verecek hükmün bulunması şartı ile, elektronik ortamda da şirket yönetim kurulu toplantılarının yapılmasına imkan vermektedir. Her ne kadar, şirket esas sözleşmesinde bu yönde hüküm olması esas olsa da, Türkiye Cumhuriyeti İç İşleri Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü tarafından 20 Mart 2020 tarihli açıklaması ile şirket esas sözleşmesinde buna dair hüküm bulunmayan şirketlerinde elektronik ortamda toplantı yapabilmesine ve yapacakları ilk genel kurulda esas sözleşmelerini buna imkan verecek şekilde değiştirmelerine yönelik imkan tanınmıştır. Elektronik yönetim kurulu toplantılarına, Merkezi Kayıt Kuruluşu nezdindeki sistem sayesinde, yönetim kurulu üyeleri, nerede olurlarsa olsunlar güvenli elektronik imza ile katılabileceklerdir. Bu imkandan faydalanabilmek için Merkezi Kayıt Kuruluşu ile irtibata geçilmesi ve gerekli sunucu ve teknik alt yapının hazır olması yeterli olacaktır.

2. Yönetim kurulu 2019 yılına ilişkin kar paylarının dağıtılmasını belli kıstaslar çerçevesinde gerçekleştirebilir.

Ticaret Bakanlığı tarafından TOBB aracılığı ile ticaret ve sanayi odalarına 01.04.2020 tarihinde, 31.03.2020 tarihli duyurusunu iletmiştir. Bu duyuru ile, söz konusu pandemi sürecinde şirket finansallarının önemi de gündeme gelmiştir. Ticaret Bakanlığı duyurusu ile “kamunun iştiraki olan şirketler hariç olmak üzere, sermaye şirketlerinin 2019 yılı hesap dönemine ilişkin olarak bu yıl gerçekleştirilecek genel kurul toplantılarında gündeme alınacak nakit kâr payı dağıtımı kararlarında, geçmiş yıl kârlarının dağıtıma konu edilmemesi ve dağıtım tutarının 2019 yılı net dönem karının %25'ini aşmaması ile yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilmemesi" hususlarının tüm şirketlere duyurulması gerektiğini belirtmiştir. Söz konusu duyuru, şu an için bir temenni niteliğinde olup, gündemde yer alan Torba Kanun ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na geçici madde eklenmesi sureti bu temenninin yasallaşması hedeflenmiştir. Tasarı’ya göre, sermaye şirketlerinin, 31 Aralık 2020 tarihine kadar dağıtabilecekleri nakit kar payı tutarının 2019 ylı net dönem karının yüzde yirmi beşini aşamayacağı, genel kurulca yönetim kuruluna kar payı avansı dağıtımı yetkisi verilmeyeceği yer alıyor. Tasarı yürürlüğe girer ise, 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kar payı dağıtımı kararı alınmış fakat henüz pay sahiplerine ilgili kar payı yönetim kurulunca dağıtılmamış ise veya kısmi ödeme yapılmış ise, 2019 yılı net dönem karının yüzde yirmibeşini aşan kısma ilişkin yönetim kurulunca yapılacak ödemeler, 31 Aralık 2020 sonuna kadar ertelenecektir.

3. Türk hukukuna göre mücbir sebep teşkil eden Covid-19 salgınından etkilenen şirketlerin ticari faaliyetlerinde imkansız hale gelen yükümlülükleri veya aşırı derecede güçleşen yükümlülüklerinin tespit edilmesi ve mevzuattan ve/veya ticari sözleşmelerinden kaynaklı hakların kullanımının yerine getirilmesi gerekmektedir.

Covid-19 salgını, taraflardan kaynaklanmayan, öngörülmesi ve karşı konulması mümkün olmayan bir salgın hastalık olduğu için Türk hukuku açısından bir mücbir sebep olarak yorumlanması gerektiği kanaatindeyiz. Yönetim kurulu, salgın nedeniyle yerine getiremediği veya getirmekte zorlandığı yükümlülükler açısından işletmenin faaliyetlerini gözden geçirmelidir. Örneğin, iş yeri kira ödeme borcu var ise, bu Covid-19 salgınından etkilendi mi? Etkilendi ise hangi aksiyonları almalı? Yeni bir ticari ilişkiye girilecek ise, sözleşmesel yükümlülüklerini Covid-19 salgınını da dikkate alarak yerine getirmeli. Mevcut ticari ilişkide Covid-19 salgınını ve etkilerini değerlendirirken mutlaka sözleşmenin hangi hukuka tabi olduğu ve o hukuk çerçevesinde de salgının mücbir sebep teşkil edip etmeyeceğinin önem arz edeceğinin gözden kaçırılmaması gerekir.  

4. Şirket finansallarının gözden geçirilmesi önem arz etmektedir.

Yönetim kurulu şirket finansallarını gözden geçirerek yatırımlarını / projelerini uzun ve kısa vadeli olarak tekrar değerlendirmelidir. Özellikle, şirketin yapısına bağlı olarak, 2020 yılı için yurt içi ve yurt dışı yatırımların ötelenmesi / ertelenmesi, kısa vadeli nakit akış düzeninin sağlanabilmesi için önemli olabileceği kanaatindeyiz.