Perakende Ticaretinde Uygulanacak İlke ve Kurallar Yeniden düzenlendi 18 Aralık 2023

06.08.2016 tarihli, 29793 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan "Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelik"teki bazı hükümler değiştirilmiş, yeni hükümler eklenmiş, bazı hükümler ise yürürlükten kaldırılmıştır. Bu değişikliğin genel anlamda amacı 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'da yapılan değişikliklere uyum kapsamında olmasıdır.

Yapılan değişikliklerden ilki; Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler arasındaki ticari ilişkilerde taraflardan birinin diğer tarafın ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan faaliyetlerin haksız ticari uygulama olarak tanımlanmasıdır.

Bu kapsamda, kalite standartlarının sağlanması amacıyla sözleşmede yer verilen ürün içeriği, kullanılacak teknoloji gibi koşullar hariç olmak üzere, herhangi bir gerçek veya tüzel kişiden mal veya hizmet teminine zorlanması; kampanya maliyetini, kampanyalı satış yapmak istemeyen tarafa yansıtılması; tarım ve gıda ürünlerinin tedarikinde ticari ilişkinin koşullarını yazılı sözleşmeyle veya taraflar arasındaki mutabakatı gösterebilecek e-posta, faks veya elektronik ortamdaki diğer yazılı araçlarla belirlenmemesi; karşı tarafın aleyhine tek taraflı değişiklik yapma yetkisi veren veya vade, iade ve kampanya koşulları gibi esaslı hususlarda açık ve anlaşılır olmayan hükümlere sözleşmede yer verilmesi; aktivite, reklam, dergi, anons ve benzeri şekillerde tanıtım hizmeti veya teşhir ünitelerinde özel konumlandırma hizmeti gibi ürün talebini doğrudan etkileyen herhangi bir hizmet vermediği ve verdiği hizmetin türü, süresi ve/veya sayısını ve hizmet bedelinin tutar ya da oranını sözleşmede belirtmediği halde prim ve bedel almak veyahut mağaza açılışı ve tadilatı, ciro açığı, banka ve kredi kartı katılım bedeli ve başka adlar altında prim ve bedel alınması; karşı tarafın kusurundan kaynaklanan durumlar hariç olmak üzere, üretim tarihinden itibaren otuz gün içinde bozulabilen tarım ve gıda ürünlerine yönelik siparişleri, ürünün teslim tarihinden önceki otuz gün içinde iptal edilmesi, tarım ve gıda ürünlerinin tesliminden veya mülkiyetinin devrinden sonra bozulma ya da zayi olma gibi maliyetleri yansıtılması faaliyetlerinin haksız ticari uygulama olduğu düzenlenmiştir.

Ayrıca yönetmelik kapsamında; karşı tarafın kusurundan kaynaklanan durumlar hariç olmak üzere idari ve cezai yaptırımlara veya müşteri şikayetlerine ilişkin maliyetlerin yansıtılması; kararlaştırılan teslim tarihine uyulmaması, ürün niteliğinin ve saklama koşullarının sağlanmaması gibi nesnel ölçütlere dayanan aykırılık hallerinde uygulanacak hükümlere sözleşmede yer verilmediği hâlde ya da kamu kurumlarına veya adli mercilere başvuruda bulunulduğu gerekçesiyle, ürünlerin listeden çıkarılması, sipariş edilen ürün miktarının azaltılması, bu ürünlere ilişkin pazarlama ya da kampanya benzeri hizmetlerin durdurulması veya mali yükümlülük getirilmesi gibi ticari misillemelerde bulunulması; işletme ölçeği ile ürün ve faaliyetlerine ilişkin esaslı hususlarda gerçek dışı veya yanıltıcı açıklama veya bildirimde bulunarak karşı tarafın zararına sebep olunması; hızlı tüketim malları hariç olmak üzere üretim tarihinden itibaren otuz gün içinde bozulabilen tarım ve gıda ürünlerini tesliminden veya mülkiyetinin devrinden sonra satılamadığı gerekçesiyle iade edilmesi faaliyetlerinin de haksız ticari uygulama kabul edileceği düzenlenmiştir.

Yönetmelik kapsamında getirilen bir diğer değişiklik ise; üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler arasında tarım ve gıda ürünlerinin tedarikinde ödeme sürelerinin düzenlenmesine ilişkindir. Üretim tarihinden itibaren otuz gün içinde bozulabilen tarım ve gıda ürünlerine ilişkin ödemelerin süresinin; alacaklının mikro veya küçük, borçlunun orta veya büyük ölçekli ya da alacaklının orta, borçlunun büyük ölçekli olması durumunda otuz, diğer durumlarda kırk beş gün; diğer tarım ve gıda ürünlerine ilişkin ödemelerin süresi, alacaklının mikro veya küçük, borçlunun orta veya büyük ölçekli ya da alacaklının orta, borçlunun büyük ölçekli olması durumunda altmış günü aşamayacağı düzenlenmiştir.

Belirtmekte fayda gördüğümüz bir husus da yeni yönetmelik ile Ticaret Bakanlığına, işletme konusu hızlı tüketim mallarının satışı ve şube sayısı 200'den fazla olan zincir mağazalara, 250 metrekareden fazla satış alanına sahip şubelerinde uygulanmak üzere, tıbbi beslenme tedavisi gerektiren hastalıklara yönelik gıda ürünü satış yükümlülüğü getirme yetkisi verildiğidir.

Yapılan değişiklikler 01.01.2024 tarihinde yürürlüğe girecektir.