SERMAYE ŞİRKETLERİNDE 30.09.2020 TARİHİNE KADAR KAR PAYI DAĞITIMINDA UYULMASI GEREKEN USUL VE ESASLAR NELERDİR? 17 Mayıs 2020

17 Nisan 2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7244 sayılı Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 12. maddesi ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na (“Kanun”) Geçici 13. madde eklenilmişti. Kanun’un geçici 13. maddesinde, 30.09.2020 tarihine kadar sermaye şirketlerinde 2019 yılı net dönem kârının yalnızca yüzde yirmi beşine kadarının dağıtımına karar verilebileceği, geçmiş yıl kârları ve serbest yedek akçelerin dağıtıma konu edilemeyeceği, genel kurulca yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilemeyeceği belirtilmiştir.

Kanun’a eklenen Geçici 13. madde ile koronavirus salgınının şirketler nezdinde etkilerinin azaltılması amaçlanmış ise de, Geçici 13. madde ile getirilen düzenleme kar payı dağıtılması noktasında bazı soruları da gündeme getirmişti. Bu kapsamda, 17 Mayıs 2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Geçici 13. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ (“Tebliğ”) ile, Kanun’a eklenen geciçi 13. maddenin uygulamasına yönelik soru işaretleri ortadan kaldırılmakla birlikte  Geçici 13. maddenin uygulamasına yönelik usul ve esaslar ile istisnalar düzenlenmektedir.

Tebliğ kapsamı dışında tutulan şirketler mevcut mudur?

Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin ve sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait fonların, doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip olduğu şirketler Tebliğ kapsamı dışındadır.

Halka açık şirketler bu Tebliğ kapsamında mıdır?

Tebliğ ile “Sermaye Şirketi”, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na tabi halka açık şirketlerde dahil olmak üzere, anonim ve limited şirketler ile sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla, halka açık şirketlerde bu Tebliğ kapsamındadır ve bu Tebliğ ile getirilen usul ve esaslar halka açık şirketler içinde geçerlidir.

Dağıtıma karar verilebilecek / dağıtıma konu edilemeyecek kar payı esasları nedir?

Sermaye şirketlerinde Kanun’un Geçici 13. maddesinin yürürlüğe girmesinden (17 Nisan 2020)  30.09.2020 tarihine kadar 2019 yılı net dönem karının yalnızca yüzde yirmibeşine kadarının nakden dağıtımına karar verilebilir. Geçmiş yıl karları ve serbest yedek akçeler dağıtıma konu edilemez.

Geçmiş yıl karı ve serbest yedek akçe ne demektir?

Tebliğ ile “geçmiş yıl karı” geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan ve henüz diğer özkaynak hesaplarına aktarılmasına karar verilmemiş olan tutarları ifade etmektedir. Serbest yedek akçe ise, kanuni yedek akçelerin sermayenin veya çıkarılmış sermayenin yarısını aşan kısmı ile kanun ve sözleşme gereği ayrılanlar dışında genel kurulca ayrılmasına karar verilen yedek akçeler olarak tanımlanmıştır.  

Kar payı ve serbest yedek akçe nasıl hesaplanacak?

Tebliğ kar payını, net dönem karı veya serbest yedek akçeler üzerinden ortaklara ve kara katılan diğer kimselere genel kurulca dağıtılmasına karar verilen tutar olarak tanımlamıştır.

Kar payı dağıtımına ilişkin sınırlama iç kaynaklardan yapılacak sermaye artırımları için geçerli midir?

Kanun’un 462. maddesi uyarınca esas sözleşme veya genel kurul kararıyla ayrılmış ve belirli bir amaca özgülenmemiş yedek akçeler ile kanuni yedek akçelerin serbestçe kullanılabilen kısımları ve mevzuatın bilançoya konulmasına ve sermayeye eklenmesine izin verdiği fonlar sermayeye dönüştürülerek sermaye iç kaynaklardan artırılabilmektedir. Yayımlanan Tebliğ ile açıkça iç kaynaklardan yapılacak sermaye artırımlarında kar payı dağıtımına ilişkin sınırlamanın uygulanmayacağı belirtilmiştir.

17 Nisan 2020 tarihi öncesinde 2019 yılına ilişkin olağan genel kurul gerçekleştirildi ve kar payı dağıtımına karar verildi, fakat henüz ödeme yapılmadı veya kısmi ödeme yapıldı. %25’lik kısıtlamaya uymak zorunlu mu?

Kanun’a eklenen geçici 13. maddenin yürürlük tarihi olan 17 Nisan 2020 tarihinden önce 2019 yılına ait olağan genel kurul toplantısını gerçekleştiren ve kar dağıtımına karar veren ancak kar payı dağıtımını henüz gerçekleştirmeyen yahut kısmi ödeme yapan sermaye şirketleri, Tebliğ’in 4/3.maddesi gereği, 30.09.2020 tarihine kadar, yalnızca 2019 yılı net dönem karının %25’ini dağıtabilecektir. Bu sınırı aşan ödemeler 30.09.2020 tarihine kadar ertelenecektir. Hesap döneminde zarar edilmiş olmasına karşın serbest yedek akçelerden dağıtım kararı alınmışsa henüz ödenmemiş kısma ilişkin tüm ödemelerde 30.09.2020 tarihine kader ertelenecektir.

Hesap dönemi nedir?

Tebliğ “hesap dönemini”, hesap dönemi olarak takvim yılını esas alan şirketlerde 2019 yılı hesap dönemi, özel hesap dönemini esas alan şirketlerde ise tamamlanmış olan hesap dönemi olarak tanımlamıştır.

Kanun’un geçici 13. maddesi uyarınca 30.09.2020 tarihine ertelenen bu ödemelere faiz tahakkuk edilebilir mi?

Tebliğ’in 4/3. maddesi uyarınca, ertelenen bu ödemelere ilişkin olarak faiz tahakkuk ettirilemeyecektir.

Genen kurul tarafından yönetim organına kar payı avansı dağıtım yetkisi verilebilir mi?

30.09.2020 tarihine kadar şirket genel kurulu tarafından yönetim organına (anonim şirketlerde yönetim kurulu, limited şirketlerde müdürler kurulu ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde yöneticiler) kar payı avansı dağıtım yetkisi verilemeyeceği 17 Nisan 2020 tarihi itibarıyla yürürlüğe giren Geçici 13. Madde ile düzenlenmişti. Tebliğ’in 4.4. maddesi ile şirket genel kurulu tarafından yönetim organına bu yetki verilmiş ise kar payı avans ödemelerinin de 30.09.2020 tarihine kadar erteleneceği düzenlenmiştir.

Kar payı dığıtımına ilişkin istisnalar mevcut mudur?

Tebliğ’in yürürlüğe girmesi ile birlikte bir kısım şartları sağlayan şirketler hakkında 30.09.2020 tarihine kadar geçerli olan kar payı dağıtımı sınırlandırmasına ilişkin hükümler uygulanmayacaktır. İstisna kapsamında yer alan şirketler aşağıdaki şekildedir:

1. 25/08/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun ek-2 ve geçici 23. maddesi uyarınca COVID-19 kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle kısa çalışma ödeneğinden ve/veya ücretsiz izne ayrılanlardan 4447 sayılı Kanunun geçici 24. maddesi uyarınca nakdi ücret desteğinden yararlandırılanları istihdam edenler ile 28/03/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borçlar Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un geçici 20. maddesi ile ilgili Kararlar uyarınca Hazine destekli kredi kefaleti kullanan ve halen kapanmamış kredi borç bakiyesi bulunanlar hariç, 120.000-TL ve altında kar payı dağıtımı kararı alınan şirketler,
2. Pay sahiplerince, dağıtımına karar verilen kar payının yarısından fazlasının, Kanun hükümleri çerçevesinde başka bir sermaye şirketine olan sermaye taahhüt borcunun nakden ve defaten ifasında kullanılması şartıyla, kar payı dağıtımı kararı alınan şirketler,
3. Pay sahiplerince, dağıtıma karar verilen kar payının, imzalanan kredi sözleşmeleri veya proje finansman sözleşmeleri kapsamında 30.09.2020 tarihine kadar muaccel hale gelen yükümlülüklerin ifasında nakden kullanılması şartıyla, kar payı dağıtımı kararı alınan şirketler, istisna kapsamında değerlendirilecektir.

Yukarıda yer alan istisnalar kapsamında kar payı dağıtımı kararı alınan şirketlerden, pay sahibi kredi sözleşmeleri veya proje finansman sözleşmeleri kapsamında ifa yükümlülüğünü  gerçekleştirdikten sonra aşan bir tutar kalır ise bu tutar pay sahibine kar payı olarak ödenebilir mi?

Tebliğ’in 5.2 maddesi uyarınca, pay sahiplerinin ifa yükümlülüklerini aşan tutara ilişkin ödemeler 30.09.2020 tarihine kadar ertelenir.

Yukarıda yer alan istisnalardan faydalanmak isteyen şirketler için herhangi bir şart mevcut mudur?

Kar payı dağıtımının sınırlandırılmasına ilişkin olarak Tebliğ’in getirdiği istisna kapsamındaki şirketlerin bu istisnadan yararlanabilmesi ve kar payı dağıtımlarının genel kurulda görüşülebilmesi için, söz konusu şirketlerin öncelikli olarak Ticaret Bakanlığı’na başvuru yaparak uygunluk görüşü alması gerekmektedir.

Ticaret Bakanlığı’na yapılacak uygun görüş başvurusunda hangi belgeler Bakanlığa sunulmalıdır?

Yapılacak başvurularda (i) şirket yönetim organının genel kurul yapılmasına dair noter onaylı karar örneği, (ii) şirketin hesap dönemine ilişkin  finansal durum tablosu ve (iii) kar veya zarar tablosu başvuru belgelerine eklenmelidir.

Ayrıca,

1. İstisna kapsamında olan 25/08/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun ek-2 ve geçici 23. maddesi uyarınca COVID-19 kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle kısa çalışma ödeneğinden ve/veya ücretsiz izne ayrılanlardan 4447 sayılı Kanunun geçici 24. maddesi uyarınca nakdi ücret desteğinden yararlandırılanları istihdam edenler ile 28/03/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borçlar Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un geçici 20. maddesi ile ilgili Kararlar uyarınca Hazine destekli kredi kefaleti kullanan ve halen kapanmamış kredi borç bakiyesi bulunanlar hariç, 120.000-TL ve altında kar payı dağıtımı kararı alacak şirketler, kar payı dağıtımı uygun görüş yazısı için Bakanlığa başvuru yaparken yukarıda belirtilen belgelere ek olarak belirtilen desteklerden yararlanılmadığına ilişkin ilgili kurumlardan alınacak tevsik edici belgeleri,
2. Pay sahiplerince, dağıtımına karar verilen kar payının yarısından fazlasının, Kanun hükümleri çerçevesinde başka bir sermaye şirketine olan sermaye taahhüt borcunun nakden ve defaten ifasında kullanılması şartıyla, kar payı dağıtımı kararı alacak şirketler, kar payı dağıtımı uygun görüş yazısı için Bakanlığa başvuru yaparken yukarıda belirtilen belgelere ek olarak, dağıtılacak kar payının yarısından fazlasını alma hakkı olanların başka bir sermaye şirketine olan sermaye taahhüt yükümlülüğünü tevsik edici belgeleri ve
3. Pay sahiplerince, dağıtıma karar verilen kar payının, imzalanan kredi sözleşmeleri veya proje finansman sözleşmeleri kapsamında 30.09.2020 tarihine kadar muaccel hale gelen yükümlülüklerin ifasında nakden kullanılması şartıyla, kar payı dağıtımı kararı alacak şirketler, kar payı dağıtımı uygun görüş yazısı için Bakanlığa başvuru yaparken, , kredi sözleşmeleri ve proje finansman sözleşmeleri kapsamında ifa yükümlülüklerini tevsik edici belgeleri

Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü’ne sunmak zorundadır.  

Kar payı hesaplamasında esas alınacak finansal tablolar nelerdir?

Kar payı hesaplamasında, finansal tablolarını Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından belirlenen standartlara uygun hazılamak zorunda olanlar tarafından Kanun’un 88. maddesine göre hazırlanan (Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan, Türkiye Muhasebe Standartlarına göre hazırlanan), bunlar dışında kalanlar tarafından ise 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre hazırlanan finansal tablolar esas alınacaktır.

Ayrıca dağıtılması öngörülen kar payı tutarı, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre tutulan kayıtlarda bulunan kar dağıtımına konu kaynakların toplam tutarını aşmamalıdır.