SOSYAL MEDYA DÜZENLEMESİ OLARAK DA BİLİNEN 5651 SAYILI KANUN’DA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER NELER GETİRİYOR? 04 Ağustos 2020

Kamuoyunda sosyal medya düzenlemesi olarak bilinen ve 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda (Kanun) Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Düzenleme”), 31/7/2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlandı. Söz konusu Düzenleme ile sosyal medya platformları kapsamında yapılan değişiklikleri aşağıdaki şekilde aktarmak isteriz.

Sosyal Ağ Sağlayıcı Tanımı Nedir? Hangi Platformlar Sosyal Ağ Sağlayıcıdır?

Yapılan en önemli değişikliklerden biri Kanun’a sosyal ağ sağlayıcı tanımının getirilmesidir. Sosyal ağ sağlayıcı “Sosyal etkileşim amacıyla kullanıcıların internet ortamında metin, görüntü, ses, konum gibi içerikleri oluşturmalarına, görüntülemelerine veya paylaşmalarına imkân sağlayan gerçek veya tüzel kişiler” olarak tanımlanmıştır. Tahmin edildiği üzere Facebook, Twitter, Instagram gibi sosyal medya platformları bu tanıma uyduğu için, söz konusu bu sosyal medya platformları da, Kanun’da belirtilen sorumlulukları yerine getirmekle yükümlü olacaklardır.

Düzenleme Yurtdışı Kaynaklı Sosyal Ağ Sağlayıcılara Hangi Sorumlulukları Yüklemektedir?

Yapılan düzenleme ile Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcıların; Kurum, Birlik, adli veya idari makamlarca gönderilecek tebligat, bildirim veya taleplerin gereğinin yerine getirilmesi ve kişiler tarafından bu Kanun kapsamında yapılacak başvuruların cevaplandırılması ve diğer yükümlülüklerin yerine getirilmesinin temini için yetkili en az bir kişiyi Türkiye’de temsilci olarak belirlemeleri, bu kişinin iletişim bilgilerine doğrudan erişilebilecek şekilde internet sitesinde yer vermeleri ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK)’na bildirmeleri gerekiyor. Bir diğer ayrıntı ise bu temsilcinin gerçek kişi olması hâlinde Türk vatandaşı olması zorunluluğunun bulunmasıdır.

Bir diğer önemli düzenleme ise sosyal ağ sağlayıcıların zarardan doğrudan sorumlu tutulabilecek olmalarıdır. Eğer hâkim veya mahkeme kararıyla hukuka aykırı olduğu tespit edilen içeriğin sosyal ağ sağlayıcıya bildirilmesi durumunda, bildirime rağmen yirmi dört saat içinde içeriği çıkarmayan veya erişimi engellemeyen sosyal ağ sağlayıcı, doğan zararların tazmin edilmesinden sorumlu tutulabilecektir

Yurtdışı Kaynaklı Sosyal Ağ Sağlayıcılar Türkiye’de en az bir temsilci belirlemez ise hangi Yaptırımlar öngörülüyor?

Yurtdışı kaynaklı Sosyal Ağ Sağlayıcı tarafından temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğü yerine getirilmez ise, sırasıyla aşağıdaki yaptırımlar sırasıyla gündeme gelecektir.

(i) Bildirim:  Yurtdışı kaynaklı Sosyal Ağ Sağlayıcı tarafından temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğü yerine getirilmez ise, BTK tarafından öncelikle kendisine bildirimde bulunulacak.

(ii) 40 Milyon TL’ye Varan İdari Para Cezası: Bildirimden itibaren otuz gün içinde bu yükümlülük yerine getirilmez ise, sosyal ağ sağlayıcıya, on milyon Türk lirası idari para cezası verilecektir. Verilen bu idari para cezasının, tebliğinden itibaren otuz gün içinde bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi hâlinde ise otuz milyon Türk lirası daha idari para cezası verilecektir.

(iii) Reklam Yasağı: İkinci kez verilen idari para cezasının tebliğinden itibaren otuz gün içinde bu yükümlülüğün yine yerine getirilmesi halinde ise, Türkiye’de mukim vergi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişilerin ilgili sosyal ağ sağlayıcısına yeni reklam vermesi yasaklanacaktır.

(iv) Bant Genişliği Daraltılması: Reklam yasağı kararının verildiği tarihten itibaren üç ay içinde de, bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi hâlinde sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde elli oranında daraltılması söz konusu olabilecektir. Sulh Ceza hâkimi tarafından verilecek bu kararın uygulanmasından itibaren otuz gün içinde söz konusu yükümlülüğü yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliği bu sefer yüzde doksan oranına kadar daraltılabilecektir.

Yurtdışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğünün yerine getirdiği noktada ise; verilen idari para cezalarının dörtte biri tahsil edileceği, reklam yasağının kaldırılacağı ve bant genişliğinin daraltılmasına dair verilen hâkim kararları kendiliğinden hükümsüz kalacaktır.

Verilerin Türkiye’de barındırılmasına yönelik bir zorunluluk mevcut mudur?

Düzenleme, Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarının, Türkiye’deki kullanıcıların verilerini, Türkiye’de barındırma yönünde gerekli tedbirleri alması gerektiği yönünde hüküm de içermektedir. Ancak bu husus yerine getirilmediği noktada uygulanacak herhangi bir yaptırım düzenlemede yer almamaktadır.

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Tarafından Sosyal Ağ Sağlayıcıları için Verilen İdari Para Cezaları Nasıl Tebliğ Edilecek?

Yapılan düzenleme ile Kanun’un 3. Maddesine eklenen madde ile yurtdışında bulunan sosyal ağ sağlayıcılarına BTK tarafından verilen idari para cezaları, sosyal ağ sağlayıcılarının, internet sayfalarındaki iletişim araçları, alan adı, IP adresi ve benzeri kaynaklarla elde edilen bilgileri üzerinden elektronik posta veya diğer iletişim araçları ile bildirim yapılabilmesinin önü açıldı. BTK tarafından yapılacak bu bildirim 7201 sayılı Tebligat Kanunu’na göre yapılan resmi tebligat hükmünde olacaktır. Düzenlemede, bu bildirimin yapıldığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda tebligatın yapılmış sayılacağı belirtilmiştir.

Sosyal  Ağ Sağlayıcılarına Getirilen Cevap Verme Yükümlülüğü Nedir?

Düzenleme ile Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarına, Kanun’un 9 ve 9/A maddesi kapsamındaki içeriklere yönelik (özel hayatının gizliliğinin ihlal edildiği ya da kişilik haklarının ihlal edildiği içerikler) olarak kişiler tarafından kendisine iletilen içeriğin çıkarılmasını ve/veya erişimin engellenmesine yönelik talepleri en geç 48 saat içerisinde olumlu ya da olumsuz yanıtlama yükümlülüğü getirilmiştir. Sosyal ağ sağlayıcının cevabı olumsuz ise gerekçesini de açıklaması gerekecektir.

Sosyal Ağ Sağlayıcı’nın Rapor Hazırlama ve Sunma Yükümlülüğü Nedir?

Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcıları, kendisine bildirilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararlarının uygulanması ve kişiler tarafından iletilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi başvurularına ilişkin istatistiksel ve kategorik bilgileri içeren Türkçe dilinde rapor hazırlayacaklardır. Bu raporların altı aylık dönemlerle BTK’ya bildirilmesi ve aynı zamanda hazırladıkları raporları kişisel verilerden arındırılmak suretiyle sosyal ağ sağlayıcının kendi internet sitesinde de yayınlamaları gerektiği de getirilen düzenlemeler arasındadır.

İlişkilendirmeme Düzenlemesi Nedir?

Düzenleme ile kamuoyunda unutulma hakkı olarak lanse edilen bir hüküm daha getirildi. Bu hükme göre, internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenler adlarının internet adresi ile ilişkilendirilmemesini talep edebileceklerdir. Hâkim, bu talebi kabul eder ise başvuranın adının karara konu internet adresi ile ilişkilendirilmemesine karar verebilecektir. Hakimin, verdiği kararda, Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından hangi arama motorlarına bildirim yapılacağının yani hangi arama motorlarındaki ilişkilendirmenin sona erdirileceğini ise göstermesi gerekecektir.

İçeriğin Kaldırılması Nedir?

Kanun’da mevcutta bulunan içeriğin engellenmesi tanımına ilave olarak yapılan düzenleme, içeriğin kaldırılması tanımını getirdi. Bu düzenleme ile Kanun’un 8. Maddesinde düzenlenen suçlar ve 9. Maddesinde belirtilen kişilik haklarını ihlal eden hallerde içeriğin çıkarılması mümkün ise artık erişimin engellenmesi yerine içeriğin çıkarılması yani silinmesi kararının verilmesi imkânı sağlandı.

İçeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararları ise içerik sağlayıcılar ve yer sağlayıcılar tarafından yerine getirilecek. Yapılan düzenleme, bu yerine getirme süresini de azami 4 saat olarak belirlemektedir. Yani, söz konusu kararların gereğini, içerik sağlayıcıların ve yer sağlayıcıların derhal ve en geç 4 saat içinde yerine getirmesi gerekecektir.

Düzenleme Ne Zaman Yürürlüğe Giriyor ?

Yurtdışı kaynaklı Sosyal Ağ Sağlayıcılarına yönelik yükümlülük ve idari yaptırımlara dair öngörülen düzenlemeler, 01.10.2020 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir. Diğer düzenlemeler ise 31/7/2020 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş durumdadır.